Terug naar het overzicht
Arbeidsrecht Letselschade

Aansprakelijkheid: wanneer is iemand aansprakelijk?

In de wet en rechtspraak is geregeld dat men de schade die aan een ander wordt toegebracht moet vergoeden. Dit heet een schadevergoeding en heeft alles te maken met het begrip aansprakelijkheid. Maar wanneer is iemand aansprakelijk?

3 bronnen van aansprakelijkheid

Iemand kan aansprakelijk worden gesteld als diegene onrechtmatig gehandeld heeft, ook wel een onrechtmatige daad genoemd. Dit betreft situaties waarin de dader een fout heeft gemaakt waarin hij/zij iets had kunnen veranderen om het te voorkomen. Er zijn drie bronnen van aansprakelijkheid:

  1. Op grond van contract of overeenkomst
  2. Op grond van de wet
  3. Uit rechtmatige daad

Deze drie bronnen lichten we hieronder toe.

1. Op grond van contract of overeenkomst

Aansprakelijkheid kan ontstaan vanuit een contract of overeenkomst. Denk aan bijvoorbeeld wanprestatie (toerekenbare tekortkoming).

2. Op grond van de wet

De aansprakelijkheid op grond van de wet volgt uit schuld- en risicoaansprakelijkheid voor eigen feitelijk handelen en nalaten (de eigenlijke onrechtmatige daad).

  • schuldaansprakelijkheid: het eigen verwijtbare handelen of nalaten, waardoor schade ontstaat. Denk aan de arbeidsongevallen, medische fouten, sport- en spel ongevallen.
  • risico-aansprakelijkheid voor onrechtmatige gedragingen van:

3. Uit rechtmatige daad

De aansprakelijkheid uit rechtmatige daad vloeit voort uit daden die volgens de wet een verplichting tot schadevergoeding kunnen doen ontstaan, maar niet gerekend kunnen worden tot de onrechtmatige daad. Hieronder vallen de rechtmatige verbintenis uit de wet wegens bijvoorbeeld zaakwaarneming, onverschuldigde betaling of ongerechtvaardigde verrijking.

Schuld en risico

Het burgerlijk recht maakt een onderscheid tussen schuldaansprakelijkheid en risico-aansprakelijkheid.

1. Schuldaansprakelijkheid

Bij schuldaansprakelijkheid moet er sprake zijn van enige verwijtbaarheid aan de zijde van de incidentveroorzakende persoon.

Soms kan de schuld (in de zin van verwijtbaarheid) wegvallen aan de zijde van de veroorzaker, zoals bij overmacht. Hier kan bijvoorbeeld sprake van zijn als een automobilist de aanrijding met een overstekende voetganger redelijkerwijs niet had kunnen voorkomen.

Aan het met succes doen van beroep op overmacht worden zeer hoge eisen gesteld. We moeten dan heel precies vaststellen en bewijzen of de automobilist terecht een beroep doet op overmacht bij een ongeval met een zwakke verkeersdeelnemer (voetganger, fietser). Meestal wordt deze namelijk toch beschermd.

2. Risico-aansprakelijkheid

Bij risicoaansprakelijkheid speelt ‘schuld’ geen rol. Als een bepaald risico zich voordoet, dan is daarmee de aansprakelijkheid gegeven.

Een voorbeeld hiervan is de aansprakelijkheid voor opstal: als er bij een slachtoffer schade ontstaat veroorzaakt door een gebrek aan een opstal (een gebouw of een weg, brug, viaduct en dergelijke), is de bezitter of de eigenaar aansprakelijk, ook al wist hij niet van het gebrek.

Een ander voorbeeld van risicoaansprakelijkheid is de aansprakelijkheid van dierenbezitters voor de zelfstandige gedragingen van hun dieren (bijvoorbeeld paarden of honden).

Andere veelvoorkomende voorbeelden zijn de aansprakelijkheid van ouders voor de daden van hun kinderen die jonger dan 14 jaar zijn (of 15 of 16 jaar), en van werkgevers voor de daden of het nalaten daarvan door hun ondergeschikten. Deze vormen heten behalve risicoaansprakelijkheid ook wel kwalitatieve aansprakelijkheid.

Aansprakelijkheid bij letselschade

In het geval van letselschade is er vaak een tweede partij die de schade veroorzaakt heeft, bijvoorbeeld als iemand geen voorrang verleent in het verkeer of als iemand een deur dichttrekt waar een vinger tussen komt te zitten. Deze veroorzakende partij kan bijna altijd aansprakelijk kan worden gesteld; ook wanneer de letselschade in de privésfeer ontstaat.

Wordt de aansprakelijkheid erkend door de verzekeraar van de tegenpartij, dan kan de schade op die partij verhaald worden. Ook de kosten van een letselschadeadvocaat worden in deze schadevergoeding opgenomen.

Neem contact op met Joosten Advocaten voor meer informatie.

Iemand aansprakelijk stellen?

Heeft u schade opgelopen en wilt u iemand aansprakelijk stellen en een schadevergoeding eisen? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Wij beoordelen uw kansen en stellen een plan voor succes op.

Contact

Ons team staat bij iedere hulpvraag voor u klaar

Heeft u een vraag of wilt u een probleem aan ons voorleggen? Neem dan contact met ons op. Dat kan telefonisch of via het contactformulier. Wij reageren zo snel mogelijk, ook tijdens avonduren en in het weekend.

Contact
Frans Joosten oprichter en Advocaat letselschade, verzekeringsrecht en arbeidsrecht bij Joosten Advocaten